وجه امری از روی وجه التزامی ساخته میشود. تنها تفاوت این است که در «دوم شخص مفرد» (تو) شناسه حذف میگردد. برای مثال، حال التزامی «رفتن» در دوم شخص مفرد «بروی» است اما حال امری آن «برو» میشود. در زبانهایی چون فرانسوی و اسپانیایی نیز، وجه امری از وجه التزامی مشتق میشود.
زبان فارسی تنها یک زمان امری ندارد. به شمار زمانهای التزامی، میتوانیم زمان امری داشته باشیم. برای مثال:
- غذایت را بخور (حال سادهی امری)
- تا من بر گردم غذایت را خورده باش (گذشتهی نقلی امری)
به صورت منفی وجه امری «نهی» و به صورت منفی دیگر وجهها «نفی» گفته میشود. در اصل زبان فارسی، پیشوند نهی «م» (ma) است اما در فارسی امروز، این پیشوند محدود به زبان ادبی گردیده و نهی با پیشوند نفی یعنی «ن» (na) ساخته میشود:
امر | نهی (صرف اصیل) |
نهی (صرف امروزی) |
---|---|---|
برو | مرو | نرو |
بخور | مخور | نخور |
بنشین | منشین | ننشین |