حال کامل التزامی

زمان حال کامل التزامی دارای نمود کامل ^(perfect) و سویه‌ی التزامی ^{(subjunctive)} است. نمود کامل نشان می‌دهد که پیآمد کنش تا زمان حال بر جای مانده. سویه‌ی التزامی نشان می‌دهد که این زمان بر پایه‌ی نگرش و روی‌کرد ذهنی است. نام انگلیسی آن present perfect subjunctive است. در دستور رایج، به آن «گذشته‌ی التزامی» می‌گویند که از دید نگارنده، نام درستی نیست زیرا این زمان نمود «کامل» دارد و نه «مطلق». از دید ساختاری نیز همسان حال کامل گزارشی است. هر دو زمان با ماده‌ی گذشته و فعل کمکی «بودن» ساخته می‌شوند.

• در حال کامل گزارشی، فعل کمکی «بودن» در زمان حال مطلق گزارشی صرف می‌گردد.
• در حال کامل التزامی، فعل کمکی «بودن» در زمان حال مطلق التزامی صرف می‌گردد.

در نمود نیز، هر دو یکسان‌اند و مفهوم نمود کامل را می‌رسانند. برای نمونه، «آنها این کار را کرده‌اند» در برابر «فکر نمی‌کنم آنها این کار را کرده باشند». دکتر خانلری در جلد دوم «تاریخ زبان فارسی» صفحه‌ی ۳۰۹، نشان داده‌اند که «برای وجه التزامی که مفهوم آن به زمان گذشته تعلق دارد، در آثار دوره‌ی اول فارسی دری» صورت خاصی وجود داشته (پیش‌وند «ب» + بن گذشته + شناسه‌ی پسین + «ی»). این زمان را می‌توان «گذشته‌ی مطلق التزامی» نامید.

• اندر آن هشت شبانروز هیچ نیافت که بخوردی
• بیرون مکه نشسته بود حسین را نمی‌گذاشته که برفتی
• از گرسنگی پایم کار نمی‌کرد که برفتمی

روش ساخت

زمان حال کامل التزامی بر پایه‌ی الگوی زیر ساخته می‌شود:

صرف مثبت

صرف منفی

ریخت منفی زمان حال کامل التزامی با افزودن «نه» پیش از ماده‌ی گذشته ساخته می‌شود. در نگارش رایج، «نه» پیوسته به ماده‌ی گذشته نوشته می‌شود.

نمونه

• امشب صدای تیشه از بیستون نیامد — شاید به خواب شیرین فرهاد رفته باشد.
• ویروس جدید کرونا ممکن است در تابستان ۲۰۱۹ ظهور کرده باشد.
• اگر در انجام مسئولیت خود کوتاهی کرده باشید، بخشیده نخواهید شد.
• فردی که کمتر از یک سال کار کرده باشد، مشمول پرداخت حق سنوات نخواهد بود.