زمان حال پایای فرمایشی دارای نمود پایا (imperfective) و سویهی فرمایشی (imperative) است. نمود پایا نشان میدهد که کنش در بازهای از زمان حال یا آینده پایدار و ماندگار است. سویهی فرمایشی نشان میدهد که این زمان بر پایهی دستور دادن (امر) یا بازداشتن (نهی) است. نام انگلیسی این زمان imperfective present imperative است.
روش ساخت
زمان حال پایای فرمایشی بر پایهی الگوی زیر ساخته میشود. این زمان در همهی سازهها مگر سازهی دومشخص مفرد، همسان زمان حال پایای گزارشی است.
صرف مثبت
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
میروم |
ما |
میرویم |
تو |
میرو |
شما |
میروید |
او |
میرود |
ایشان |
میروند |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار میکنم |
ما |
کار میکنیم |
تو |
کار میکن |
شما |
کار میکنید |
او |
کار میکند |
ایشان |
کار میکنند |
صرف منفی
زمان حال پایای فرمایشی در فارسی امروزین به کار نمیرود. بر پایهی نمونههای برجایمانده، ریخت منفی این زمان با افزودن پیشوند «م» (ma) پیش از بن حال ساخته میشود.
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
میمروم |
ما |
میمرویم |
تو |
میمرو |
شما |
میمروید |
او |
میمرود |
ایشان |
میمروند |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار میمکنم |
ما |
کار میمکنیم |
تو |
کار میمکن |
شما |
کار میمکنید |
او |
کار میمکند |
ایشان |
کار میمکنند |
نمونه
- میکوش به هر ورق که خوانی — تا معنی آن تمام دانی (نظامی)
- مرتضی را میمکن بر خود قیاس — زان که در حق غرق بود آن حقشناس (عطار)
- بدین راه و روش میرو که با دلدار پیوندی (حافظ)
- برو کار میکن مگو چیست کار — که سرمایهی جاودانیست کار (بهار)