زمان آیندهی مطلق گزارشی دارای نمود مطلق (perfective) و سویهی گزارشی (indicative) است. نمود مطلق تنها نشان میدهد که کنش در زمان آینده به انجام میرسد و پیآمد (نمود کامل) یا دامنه (نمود ناتمام) ندارد. سویهی گزارشی نشان میدهد که این زمان بر پایهی نگرش و رویکرد ذهنی نیست و کنش را آن گونه که در جهان بیرون است گزارش میکند. نام انگلیسی این زمان از دید زبانشناسی نوین perfective future است.
در ذات زبان فارسی، زمانهای حال و آینده ریختهای صرفی یکسانی دارند. آنچه در دستور، زمان حال مطلق مینامیم، در حقیقت زمان «ناگذشتهی مطلق» است که بسته به بافت جمله، نشانگر زمان حال یا آینده است. بنا بر این، «حال مطلق» همزمان «آیندهی مطلق» نیز میتواند باشد. برای نمونه، «اکنون مهمان دارم» (اکنون: زمان حال) در برابر «هفتهی دیگر مهمان دارم» (هفتهی دیگر: زمان آینده). افزون بر حال مطلق، ساختار ویژهای برای زمان آیندهی مطلق پدید آمده که در بنیان، ساختاری رویکردی یا وجهی (modal) به شمار میرود زیرا در ساخت آن، فعل رویکردی (modal verb) «خواستن» به کار میرود. این زمان بر پایهی الگوی زیر ساخته میشود:
صرف مثبت
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
خواهم رفت |
ما |
خواهیم رفت |
تو |
خواهی رفت |
شما |
خواهید رفت |
او |
خواهد رفت |
ایشان |
خواهند رفت |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار خواهم کرد |
ما |
کار خواهیم کرد |
تو |
کار خواهی کرد |
شما |
کار خواهید کرد |
او |
کار خواهد کرد |
ایشان |
کار خواهند کرد |
صرف منفی
ریخت منفی زمان آیندهی مطلق با افزودن «نه» پیش از فعل «خواستن» به دست میآید. در نگارش رایج، «نه» پیوسته به سازههای «خواستن» نوشته میشود.
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
نخواهم رفت |
ما |
نخواهیم رفت |
تو |
نخواهی رفت |
شما |
نخواهید رفت |
او |
نخواهد رفت |
ایشان |
نخواهند رفت |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار نخواهم کرد |
ما |
کار نخواهیم کرد |
تو |
کار نخواهی کرد |
شما |
کار نخواهید کرد |
او |
کار نخواهد کرد |
ایشان |
کار نخواهند کرد |
نمونه
هیچ یک از ساختارهای آینده از جمله زمان آیندهی مطلق، در فارسی گفتاری به کار نمیروند. در فارسی گفتاری، یکسانی ریختهای صرفی زمانهای حال و آینده حفظ گشته و به شمار زمانهای حال، زمان آینده داریم.
- روم به گلشن رضوان که مرغ آن چمنم (آیندهی مطلق)
- که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را (آیندهی مطلق)
- از سال آینده ارز دونرخی نداریم (آیندهی مطلق)
- فردا دارم میرم آزمایش بدم (آیندهی استمراری). احتمالا ٢١ مرداد عمل میشم (آیندهی پایا).
- تابستان آینده به فرانسه سفر میکنیم (آیندهی پایا)
- با خاطیان ورزشگاه آزادی برخورد میشود (آیندهی پایا)
- این هتل یکی از گرانترین مرکزهای اقامتی ایران خواهد شد (آیندهی مطلق)
- استفان هاوکینگ هشدار میدهد که فرازمینیان احتمالا به زمین یورش خواهند برد و منابع آن را غارت خواهند کرد و سپس رخت بر بسته و خواهند رفت (آیندهی مطلق)