زمان آیندهی مقدم پایای گزارشی دارای سویهی گزارشی (indicative) و نمودهای مقدم (anterior) و پایا (imperfective) است. نمود پایا نشان میدهد که کنش در بازهای از زمان آینده پایدار و ماندگار است و نمود مقدم نشان میدهد که رخداد کنش پیش از هر کنش دیگری در آن بازه است. سویهی گزارشی نشان میدهد که این زمان بر پایهی نگرش و رویکرد ذهنی نیست و کنش را آن گونه که در جهان بیرون است گزارش میکند. نام انگلیسی این زمان imperfective future anterior است.
فارسی معیار زمان آیندهی مقدم پایا ندارد اما در برخی گویشها یافت میشود. دکتر جمال رضایی در کتاب «بررسی گویش بیرجند» صفحهی ۲۸۹، از این زمان با نام «آیندهی دورتر استمراری» یاد کردهاند. هرچند، این زمان نمود پایا یا ناتمام (imperfective) دارد و نه «استمراری» (progressive).
روش ساخت
زمان آیندهی مقدم پایا بر پایهی الگوی زیر ساخته میشود:
صرف مثبت
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
میرفته بوده خواهم بود |
ما |
میرفته بوده خواهیم بود |
تو |
میرفته بوده خواهی بود |
شما |
میرفته بوده خواهید بود |
او |
میرفته بوده خواهد بود |
ایشان |
میرفته بوده خواهند بود |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار میکرده بوده خواهم بود |
ما |
کار میکرده بوده خواهیم بود |
تو |
کار میکرده بوده خواهی بود |
شما |
کار میکرده بوده خواهید بود |
او |
کار میکرده بوده خواهد بود |
ایشان |
کار میکرده بوده خواهند بود |
صرف منفی
ریخت منفی زمان آیندهی مقدم پایا با افزودن «نه» (na) پیش از «می» ساخته میشود. در نگارش رایج، «نه» پیوسته به «می» نوشته میشود. در فارسی معیار ایران، تلفظ «نه» پیش از «می» به ne دگرگون گشته. بنا بر این، «نمیرفته …» به جای namîrafte به ریخت nemîrafte تلفظ میگردد.
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
نمیرفته بوده خواهم بود |
ما |
نمیرفته بوده خواهیم بود |
تو |
نمیرفته بوده خواهی بود |
شما |
نمیرفته بوده خواهید بود |
او |
نمیرفته بوده خواهد بود |
ایشان |
نمیرفته بوده خواهند بود |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار نمیکرده بوده خواهم بود |
ما |
کار نمیکرده بوده خواهیم بود |
تو |
کار نمیکرده بوده خواهی بود |
شما |
کار نمیکرده بوده خواهید بود |
او |
کار نمیکرده بوده خواهد بود |
ایشان |
کار نمیکرده بوده خواهند بود |