زمان گذشتهی مقدم کامل پایای گزارشی دارای سویهی گزارشی (indicative) و نمودهای مقدم (anterior)، کامل (perfect) و پایا (imperfective) است. این زمان نشان میدهد که کنش پیش از هر کنشی دیگری در بازهای از زمان گذشته آغاز گشته (نمود مقدم)، در آن بازه پایدار و ماندگار بوده (نمود پایا) و با زمان حال پیوند دارد تا یا آن را بازگو کند یا نشان دهد که برآمد و پیآمدش تا زمان حال پابرجا است (نمود کامل). سویهی گزارشی نشان میدهد که این زمان بر پایهی نگرش و رویکرد ذهنی نیست و کنش را آن گونه که در جهان بیرون است گزارش میکند. نام انگلیسی این زمان imperfective past anterior perfect است. زمان گذشتهی مقدم کامل پایا در فارسی امروز به کار نمیرود. دکتر جمال رضایی در کتاب «بررسی گویش بیرجند» در صفحهی ۲۷۲ این زمان را با نام «گذشتهی دورتر نقلی استمراری» آوردهاند.
روش ساخت
زمان گذشتهی مقدم کامل پایا بر پایهی الگوی زیر ساخته میشود:
صرف مثبت
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
میرفته بوده بودهام |
ما |
میرفته بوده بودهایم |
تو |
میرفته بوده بودهای |
شما |
میرفته بوده بودهاید |
او |
میرفته بوده بوده |
ایشان |
میرفته بوده بودهاند |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار میکرده بوده بودهام |
ما |
کار میکرده بوده بودهایم |
تو |
کار میکرده بوده بودهای |
شما |
کار میکرده بوده بودهاید |
او |
کار میکرده بوده بوده |
ایشان |
کار میکرده بوده بودهاند |
صرف منفی
ریخت منفی گذشتهی مقدم کامل پایا با افزودن «نه» (na) پیش از «می» ساخته میشود. در نگارش رایج، «نه» پیوسته به «می» نوشته میشود. در فارسی معیار ایران، تلفظ «نه» پیش از «می» به ne دگرگون گشته.
صرف فعل سادهی «رفتن»
من |
نمیرفته بوده بودهام |
ما |
نمیرفته بوده بودهایم |
تو |
نمیرفته بوده بودهای |
شما |
نمیرفته بوده بودهاید |
او |
نمیرفته بوده بوده |
ایشان |
نمیرفته بوده بودهاند |
صرف فعل مرکب «کار کردن»
من |
کار نمیکرده بوده بودهام |
ما |
کار نمیکرده بوده بودهایم |
تو |
کار نمیکرده بوده بودهای |
شما |
کار نمیکرده بوده بودهاید |
او |
کار نمیکرده بوده بوده |
ایشان |
کار نمیکرده بوده بودهاند |