زمان گذشته‌ی استمراری گزارشی دارای نمود استمراری (progressive) و وجه گزارشی (indicative) است. نمود استمراری نشان می‌دهد که کنش در بازه‌ای از زمان گذشته جریان داشته. وجه گزارشی نشان می‌دهد که این زمان بر پایه‌ی نگرش و روی‌کرد ذهنی نیست و کنش را آن گونه که در جهان بیرون است گزارش می‌کند. نام انگلیسی این زمان past progressive است.
روش ساخت
زمان گذشته‌ی استمراری گزارشی بر پایه‌ی الگوی زیر ساخته می‌شود:
| فعل کمکی داشتن به زمان گذشته‌ی مطلق |
فعل اصلی به زمان گذشته‌ی پایا |
صرف مثبت
| من | داشتم می‌رفتم | ما | داشتیم می‌رفتیم |
|---|---|---|---|
| تو | داشتی می‌رفتی | شما | داشتید می‌رفتید |
| او | داشت می‌رفت | ایشان | داشتند می‌رفتند |
| من | داشتم کار می‌کردم | ما | داشتیم کار می‌کردیم |
|---|---|---|---|
| تو | داشتی کار می‌کردی | شما | داشتید کار می‌کردید |
| او | داشت کار می‌کرد | ایشان | داشتند کار می‌کردند |
ساختهای جایگزین
زمان گذشته‌ی استمراری بیشتر در فارسی گفتاری کاربرد دارد. در فارسی نوشتاری، گذشته‌ی پایا یا استمراری‌سازی چون «در حال … بودن»، «سرگرم … بودن» و «مشغول … بودن» به کار برده می‌شوند.
| گذشته‌ی استمراری | جایگزینهای آن در زبان نوشتاری |
|---|---|
| داشت کار می‌کرد | کار می‌کرد در حال کار کردن بود مشغول کار کردن بود سرگرم کار کردن بود |
صرف منفی
نمود استمراری تنها هنگامی به کار می‌رود که بخواهیم از در انجام بودن کنشی سخن بگوییم. از همین رو، زمان گذشته‌ی استمراری صرف منفی ندارد و به جای آن، می‌توان صرف منفی گذشته‌ی پایا یا ساختهای استمراری را به کار برد.
| گذشته‌ی استمراری | ریختهای جایگزین |
|---|---|
| کار نمی‌کرد در حال کار کردن نبود مشغول کار کردن نبود سرگرم کار کردن نبود |
در دیگر زبانها
زمان گذشته‌ی استمراری فارسی شبیه زمان past progressive انگلیسی است اما همتای آن نیست. برای ترجمه‌ی فعلهای مثبت این زمان انگلیسی می‌توان گذشته‌ی پایا، گذشته‌ی استمراری یا ساختهای استمراری را به کار برد. برای ترجمه‌ی فعلهای منفی نیز می‌توان گذشته‌ی پایا یا ساختهای استمراری را به کار برد.
| انگلیسی | فارسی |
|---|---|
| He was working | داشت کار می‌کرد کار می‌کرد در حال کار کردن بود مشغول کار کردن بود سرگرم کار کردن بود |
| He was not working | کار نمی‌کرد در حال کار کردن نبود مشغول کار کردن نبود سرگرم کار کردن نبود |