ویژگیها
دستور ساخت
صرف مثبت
صرف فعل «رفتن»
من |
روم |
ما |
رویم |
تو |
روی |
شما |
روید |
او |
رود |
ایشان |
روند |
صرف فعل «کار کردن»
من |
کار کنم |
ما |
کار کنیم |
تو |
کار کنی |
شما |
کار کنید |
او |
کار کند |
ایشان |
کار کنند |
صرف منفی
صرف منفی با قرار دادن پیشوند «ن» پیش از بن حال ساخته میشود:
صرف فعل «رفتن»
من |
نروم |
ما |
نرویم |
تو |
نروی |
شما |
نروید |
او |
نرود |
ایشان |
نروند |
صرف فعل «کار کردن»
من |
کار نکنم |
ما |
کار نکنیم |
تو |
کار نکنی |
شما |
کار نکنید |
او |
کار نکند |
ایشان |
کار نکنند |
فعل «بودن»
فعل «بودن» در زمان حال ساده دو صورت دارد: آزاد (قوی) و وابسته (ضعیف).
صورت وابسته (ضعیف) فعل «بودن»
من |
ام |
ما |
ایم |
تو |
ای |
شما |
اید |
او |
است |
ایشان |
اند |
صورت آزاد (قوی) فعل «بودن»
من |
هستم |
ما |
هستیم |
تو |
هستی |
شما |
هستید |
او |
هست |
ایشان |
هستند |
صورت ضعیف با این که فعل است و نقش دستوری مستقل دارد اما در خط رایج، پیوسته به واژهی پیشآیندش نوشته میشود:
- چطوری؟ – خستهام
- ممنونم، متشکریم، سپاسگزارند
- گویم سخن فراوان با آن که بیزبانم
- کی + است = کیست (کیست)
- چی + است = چیست (چیست)