زمان حال کامل گزارشی دارای نمود کامل (perfect) و سویه‌ی گزارشی (indicative) است. نمود کامل نشان می‌دهد که پیآمد کنش تا زمان حال بر جای مانده. سویه‌ی گزارشی نشان می‌دهد که این زمان بر پایه‌ی نگرش و روی‌کرد ذهنی نیست و کنش را آن گونه که در جهان بیرون است گزارش می‌کند. نام انگلیسی این زمان present perfect است. در دستور رایج، به این زمان «گذشته‌ی نقلی» می‌گویند اما این شیوه‌ی نامگذاری با دستور زبانهای هندواروپایی همخوانی ندارد و نمود «کامل» داشتن این زمان را نشان نمی‌دهد.
روش ساخت
زمان حال کامل گزارشی بر پایه‌ی الگوی زیر ساخته می‌شود:
صرف مثبت
| من | رفته‌ام | ما | رفته‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | رفته‌ای | شما | رفته‌اید |
| او | رفته | ایشان | رفته‌اند |
| من | کار کرده‌ام | ما | کار کرده‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | کار کرده‌ای | شما | کار کرده‌اید |
| او | کار کرده | ایشان | کار کرده‌اند |
صرف منفی
صرف منفی با افزودن «نه» پیش از ماده‌ی گذشته ساخته می‌شود. در نگارش رایج، «نه» پیوسته به ماده‌ی گذشته نوشته می‌شود:
| من | نرفته‌ام | ما | نرفته‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | نرفته‌ای | شما | نرفته‌اید |
| او | نرفته | ایشان | نرفته‌اند |
| من | کار نکرده‌ام | ما | کار نکرده‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | کار نکرده‌ای | شما | کار نکرده‌اید |
| او | کار نکرده | ایشان | کار نکرده‌اند |
نمونه
- پدربزرگ‌ام حافظه‌اش را از دست داده.
- فوتبال به عنوان بزرگترین پدیده‌ی اجتماعی، طیف بسیار گسترده‌ای از مردم را متوجه خود کرده.
- تا آن هنگام که فصل آخر در کتاب زندگی انسانی نوشته نشده، هر صفحه و هر تجربه‌ای مهیج است.
ریخت دیگر حال کامل
در فارسی میانه، حال کامل فعلهای ناگذرا با کمک فعل «ایستادن» (êstâtan) ساخته می‌شود:
| مفرد | جمع |
|---|---|
| raft êstam | raft êstêm |
| raft êstîh | raft êstêt |
| raft êstêt | raft êstênd |
این ریخت صرفی به فارسی نو نیز رسیده: رفتستم، رفتستی، رفتست،...