شخص فعل، کس یا چیزی است که فعل به آن نسبت داده میشود. اگر شخص، خودِ گوینده باشد آن را «اول شخص» و اگر شنونده باشد، «دوم شخص» و اگر دیگری باشد، «سوم شخص» گویند. شخص میتواند یک نفر (مفرد) یا بیش از یک نفر (جمع) باشد. بنا بر این، بر روی هم، شش شخص دستوری وجود دارد.
شخص | مخفف | نامهای دیگر | ضمیر فاعلی مرتبط | |
---|---|---|---|---|
اول شخص مفرد | ۱م. | گویندهی مفرد | گوینده | من |
دوم شخص مفرد | ۲م. | شنوندهی مفرد | شنونده | تو |
سوم شخص مفرد | ۳م. | دیگری مفرد | دیگری | او، وی، آن |
اول شخص جمع | ۱ج. | گویندهی جمع | گویندگان | ما |
دوم شخص جمع | ۲ج. | شنوندهی جمع | شنوندگان | شما |
سوم شخص جمع | ۳ج. | دیگری جمع | دیگران | آنها، ایشان |
فعل برای شش شخص صرف میگردد. جدول زیر صرف فعل «رفتن» را در زمان گذشتهی ساده نشان میدهد. به هرکدام از ریختهای صرفی «رفتم، رفتی، ...» یک «سازه» میگویند.
من | رفتم | ما | رفتیم |
---|---|---|---|
تو | رفتی | شما | رفتید |
او | رفت | ایشان | رفتند |
با توجه به این که اصطلاح «صیغه» ویژهی صرف و نحو عربی است و در زبان فارسی بار معنایی ندارد، نگارنده اصطلاح «سازه» را به جای آن پیشنهاد میدهد.