شخص فعل، کس یا چیزی است که فعل به آن نسبت داده میشود. اگر شخص، خودِ گوینده باشد آن را «اول شخص» و اگر شنونده باشد، «دوم شخص» و اگر دیگری باشد، «سوم شخص» گویند. شخص میتواند یک نفر (مفرد) یا بیش از یک نفر (جمع) باشد. بنا بر این، بر روی هم، شش شخص دستوری هست.
شخص | نماد | نام دیگر | ضمیر شخصی |
---|---|---|---|
اول شخص مفرد | ۱م. | گویندهی مفرد | من |
دوم شخص مفرد | ۲م. | شنوندهی مفرد | تو |
سوم شخص مفرد | ۳م. | دیگری مفرد | او، وی، آن |
اول شخص جمع | ۱ج. | گویندهی جمع | ما |
دوم شخص جمع | ۲ج. | شنوندهی جمع | شما |
سوم شخص جمع | ۳ج. | دیگری جمع | آنها، ایشان |
فعل برای شش شخص صرف میگردد. جدول زیر صرف فعل «رفتن» را در زمان گذشتهی ساده نشان میدهد. به هرکدام از ریختهای صرفی «رفتم، رفتی، ...» یک «سازه» میگویند.
من | رفتم | ما | رفتیم |
---|---|---|---|
تو | رفتی | شما | رفتید |
او | رفت | ایشان | رفتند |
با توجه به این که اصطلاح «صیغه» ویژهی دستور زبان عربیست و برای زبان فارسی بار معنایی لازم را ندارد، نگارنده اصطلاح «سازه» را به جای آن پیشنهاد میدهد.