پس‌وند «نده» یکی از پس‌وندهای ساخت «نام کنشگر» (agent noun) است. این پس‌وند بیشتر با بن حال (present stem) به کار می‌رود و ماده‌ی حال معلوم (present active participle) را می‌سازد.

فعلبن حالبرون‌داد
آمدنآآینده
(آنکه/آنچه می‌آید)
بردنبربرنده
(آنکه/آنچه می‌برد)
دیدنبینبیننده
(آنکه/آنچه می‌بیند)
گفتنگوگوینده
(آنکه/آنچه می‌گوید)
خزیدنخزخزنده
(آنکه/آنچه می‌خزد)
خواندنخوانخواننده
(آنکه/آنچه می‌خواند)
راندنرانراننده
(آنکه/آنچه می‌راند)
پریدنپرپرنده
(آنکه/آنچه می‌پرد)
ساختنسازسازنده
(آنکه/آنچه می‌سازد)
شنیدنشنوشنونده
(آنکه/آنچه می‌شنود)
شستنشویشوینده
(آنکه/آنچه می‌شوید)

در فعلهای مرکب، پس‌وند «نده» معمولا حذف می‌شود:

فعل مرکببن حالبرون‌داد
پاک کردنپاک+کنپاک‌کننده
(آنچه می‌کند)
شرکت کردنشرکت+کنشرکت‌کننده
(آنکه شرکت می‌کند)
بازی کردنبازی+کنبازیکن
(آنکه بازی می‌کند)
دل بردندل+بردلبر
(آنکه دل می‌برد)

واژه‌گیری بیشتر

اسم

با پس‌وند «ی» (î) می‌توان از برون‌دادها اسم گرفت.

پایهاسم
رانندهرانندگی
گویندهگویندگی
سازندهسازندگی

با فعلهایی چون «کردن» و «شدن» می‌توان از آن فعل گرفت.

پایهفعل
رانندگیرانندگی کردن

پیشینه

پس‌وند «ـَنده» (ande) بازمانده‌ی «ـَندگ» (andag) فارسی میانه است. در فرگشت از فارسی میانه به نو، این پس‌وند نخست به anda و سپس به ande دگرگون گشته. هنگامی که به پایان واژه پس‌وند دیگری افزوده شده، همخوان «گ» بر جای مانده: گوینده، گویندگی.