زمان حال کامل پایای گزارشی دارای سویه‌ی گزارشی (indicative) و نمودهای کامل (perfect) و پایا (imperfective) است. نمود پایا نشان می‌دهد که کنش در بازه‌ای از زمان گذشته پایدار و ماندگار بوده و نمود کامل، این کنش را به زمان حال پیوند می‌زند تا یا آن را بازگو کند یا نشان دهد که برآمد و پیآمدش تا زمان حال پابرجا است. سویه‌ی گزارشی نشان می‌دهد که این زمان بر پایه‌ی نگرش و روی‌کرد ذهنی نیست و کنش را آن گونه که در جهان بیرون است گزارش می‌کند. نام انگلیسی این زمان imperfective present perfect است. در دستور رایج، به آن «ماضی نقلی استمراری» یا «گذشته‌ی نقلی استمراری» می‌گویند که نام مناسبی نیست. این زمان نمود پایا یا ناتمام (imperfective) دارد و نه «استمراری» (progressive). دیگر آن که اصطلاح «گذشته‌ی نقلی» با دستور زبانهای هندواروپایی همخوانی ندارد و نمود «کامل» داشتن این زمان را نشان نمی‌دهد.
روش ساخت
زمان حال کامل پایای گزارشی بر پایه‌ی الگوی زیر ساخته می‌شود:
صرف مثبت
| من | می‌رفته‌ام | ما | می‌رفته‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | می‌رفته‌ای | شما | می‌رفته‌اید |
| او | می‌رفته | ایشان | می‌رفته‌اند |
| من | کار می‌کرده‌ام | ما | کار می‌کرده‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | کار می‌کرده‌ای | شما | کار می‌کرده‌اید |
| او | کار می‌کرده | ایشان | کار می‌کرده‌اند |
صرف منفی
صرف منفی حال کامل پایا با افزودن «نه» (na) پیش از «می» ساخته می‌شود. در نگارش رایج، «نه» پیوسته به «می» نوشته می‌شود. در فارسی معیار ایران، تلفظ «نه» پیش از «می» به ne دگرگون گشته.
| من | نمی‌رفته‌ام | ما | نمی‌رفته‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | نمی‌رفته‌ای | شما | نمی‌رفته‌اید |
| او | نمی‌رفته | ایشان | نمی‌رفته‌اند |
| من | کار نمی‌کرده‌ام | ما | کار نمی‌کرده‌ایم |
|---|---|---|---|
| تو | کار نمی‌کرده‌ای | شما | کار نمی‌کرده‌اید |
| او | کار نمی‌کرده | ایشان | کار نمی‌کرده‌اند |
نمونه
- یکی از کارهایی که در قدیم انجام می‌شده و امروزه فراموش شده بحث نورگیر در ساختمانها است.
- ما نمی‌دانیم این اقوام به چه زبانی تکلم می‌کرده‌اند چون خطی از خود بر جای نگذاشته‌اند.
- این دستگاه شامل صفحه‌ای مدرج بوده که به وسیله‌ی زنجیری از میله‌ای آویزان می‌شده.
- زندگی من، مجموعا عبارت است از چندین برنامه‌ی پنج ساله. همیشه کاری را شروع می‌کرده‌ام و به اوج می‌رسانده‌ام و آخر پنج سال در هم می‌ریخته.
- سبک بیشتر خانه‌های قدیم ایرانی به این شکل بوده که خانه شامل هشتی، حیاط مرکزی، اطاقهای ایوانی، غلام گردش و شوادان می‌شده. هشتی، فضایی چندضلعی بوده که کل خانه را از دیدرس غریبه‌ها مخفی نگه می‌داشته به طوری که اگر در ِخانه باز می‌ماند، داخل خانه از خیابان قابل رؤیت نبوده. همچونین، وقتی یک مرد غریبه وارد خانه می‌شده چند ثانیه‌ای در هشتی توقف می‌کرده تا ساکنان خانه حجاب در بر کنند و سپس «یا الله» گویان وارد حریم خانه می‌شده.
در دیگر زبانها
حال کامل پایا برابری در بسیاری از زبانها از جمله فرانسوی و انگلیسی ندارد. برای ترجمه‌ی زمان حال کامل استمراری (present perfect progressive) انگلیسی می‌توان از این زمان فارسی استفاده کرد.