جنس اسم - Genus der Substantive

در زبان آلمانی، اسم دارای یکی از سه جنس دستوری نرینه (maskulin)، مادینه (feminin) یا خنثی (neutral) است. برای اسمهایی که در طبیعت نر یا ماده هستند، جنس دستوری معمولا همان جنس طبیعی آنهاست. برای نمونه، Vater (پدر) نر و جنس دستوری آن نیز نرینه است. به همین سان، Mutter (مادر) اسمی مادینه است. اما همواره جنس دستوری یکسان با جنس طبیعی نیست. برای نمونه، Mädchen (دختربچه) دارای جنس طبیعی ماده است اما از نگاه دستوری، جنس آن خنثی است. جنس دستوری اسمهایی که جنس طبیعی ندارند، حدس‌زدنی نیست و باید آموخته شوند. برای نمونه، Fenster (پنجره) اسمی خنثی، Gabel (چنگال) اسمی مادینه و Käse (پنیر) اسمی نرینه است. جدول زیر نمونه‌های بیشتری را نشان می‌دهد.

گاه می‌توان از پایانه‌ی اسم، جنس آن را حدس زد. برای نمونه، واژه‌هایی که به پس‌وند ung- پایان می‌گیرند معمولا مادینه‌اند. افزون بر این، برخی از گروه‌های معنایی جنس دستوری مشخصی دارند. برای نمونه، نام فصلهای سال نرینه و نام کشتیها معمولا مادینه است.

اسمهای نرینه

اسمهایی که در رسته‌های زیر جای دارند، نرینه‌اند: روزهای هفته، ماه‌ها، فصلها، جهتهای جغرافیایی، خودروها

اسمهایی که پایانه‌های زیر را دارند همیشه یا اکثرا نرینه‌اند:

• -ant
• -ast
• -el
• -en
• -er
• -ich
• -ig
• -ismus
• -ling
• -mann
• -or
• -us

اسمهای مادینه

اسم کشتی، هواپیما و موتورسیکلت مادینه است.

نزدیک به ۹۰ درصد اسمهایی که به e- پایان می‌گیرند مادینه‌اند. اسمهایی که پایانه‌های زیر را دارند همیشه یا اکثرا مادینه‌اند:

• -a
• -ei
• -enz
• -frau
• -heit
• -ie
• -ik
• -in
• -keit
• -schaft
• -sion
• -tion
• -tät
• -ung
• -ur

اسمهای خنثی

اسمهایی که پایانه‌های زیر را دارند همیشه یا اکثرا خنثی‌اند:

• -chen
• -lein
• -ma
• -ment
• -sel
• -tel
• -tum
• -um

بیشتر اسمهایی که پایانه‌های زیر را داشته باشند و اسم شیء باشند، جنس دستوری خنثی دارند:

• -al
• -an
• -ar
• -är
• -at
• -ent
• -ett
• -ier
• -iv
• -o
• -on

نزدیک به ۹۰ درصد اسمهایی که با پیش‌وند -Ge آغاز می‌گردند، خنثی‌اند. نزدیک به ۷۰ درصد اسمهایی که به nis- یا sal- پایان می‌گیرند، خنثی‌اند.